Γραμμένο με αυτή την υπέροχη συνειρμική γραφή της Ζυράννας Ζατέλη, το Ορατή σαν Αόρατη είναι το τρίτο και πολυαναμενόμενο βιβλίο της Τριλογίας Με το Παράξενο όνομα Ραμάνθυς Ερέβους. Όταν το πρωτοείδα δίστασα, είχα καιρό να καταπιαστώ με τα άλλα δυο βιβλία της Τριλογίας, βγήκαν το 2001 και το 2009 αντίστοιχα, αλλά ήταν τέτοιος ο έρωτας των μετεφηβικών μου χρόνων για το γράψιμό της, που τελικά υπέκυψα. Και δεν ξαναδιάβασα τα άλλα δυο, έμεινα -ειδικά για το πρώτο- με την από εικοσαετίας μνήμη. Για αυτό δεν ξέρω να σας πω τι σχέση έχει με τα άλλα δυο βιβλία. Κι αυτό μοιάζει εντελώς ταιριαστό, για αυτόν τον ρευστό, ονειρικό κόσμο που χτίζεται πάνω σε στέρεα υλικά.
Αυτό κάνει η Ζατέλη, χτίζει κόσμους γεμάτους μάγισσες, ξωτικά και κουκουβάγιες, για να μας μιλήσει για έναν χοντρό ογδοντάχρονο που σφήνωσε στο παράθυρο, και μια συγγραφέα που περιμένει εναγωνίως να πεθάνει η κυρία για την οποία ήταν ghost writer όλα αυτά τα χρόνια, για να γράψει τα δικά της και να ξεχυθεί η φωνή της και μια γυναίκα που θέλει να ουρλιάξει για την πεθαμένη κόρη της και θα τα πει σε όποιον βρεθεί κι έναν εκδότη που τον λέμε Λαρίων.
Η σχέση του κειμένου με τον χρόνο είναι εξαιρετικά χαλαρή, ο αφηγητής μπαίνει στον κόπο μερικές φορές να μας απευθυνθεί και να μας κατευθύνει χρονικά, άλλοτε δεν τον νοιάζει καθόλου για μας. Και δεν νοιάζει ούτε εμάς ως αναγνώστες να τοποθετηθούμε πλήρως απέναντι στα πρόσωπα, στα πράγματα, τον χρόνο και τον χώρο, να μάθουμε για την Οφία τη νάνα-νάνο-κουκουβάγια, να μάθουμε για τις φωνές μες στο κεφάλι μας και μες στο κεφάλι της Λεύκας, αφηνόμαστε σε αυτό το ταξίδι. Πρέπει να αφεθείς, στα χέρια αυτής τη γλώσσας, κάποτε εντελώς φροντισμένης, άλλοτε επίτηδες σκληρής, σαν να μπαίνουν ακίδες πραγματικής πραγματικότητας μέσα στο μυαλό μας, όσο ακολουθούμε τον ρέοντα συλλογισμό του.
Αυτές οι ακίδες πονάνε. Πονάει να είσαι μάνα. Πονάει να είσαι κόρη. Πονάει η απουσία της μάνας. Πονάει το κομμένο ποδαράκι της μάνας. Πονάει να γράφεις. Πονάει να γράφεις για άλλους. Πονάει να μην γράφεις. Η περιπέτεια της γραφής και της ζωής είναι το κουκούτσι του κειμένου. Η έμπνευση δεν αρκεί. Χρειάζεται κι η οδύνη. Το βίωμα δεν είναι αρκετό, χρειάζεται κι η τεχνική. Ο πόνος δεν είναι το βασικό συστατικό, μόνο αναπόσπαστο στοιχείο κάθε έργου τέχνης. Το χιούμορ δεν λείπει, πώς θα μπορούσε από κείμενο της Ζατέλη, να λείπει.
Αφέθηκα, όπως καταλάβατε. Αφέθηκα και με πήγε στα παιδικά μου χρόνια, στης Λεύκας, στους πόνους μου, στις νάνες και τα ξωτικά. Κοιμήθηκα ανάποδα σαν κουκουβάγια στο κλαδί της, με ένα στέμμα στο μέσο του μετώπου και μου κάψαν κι εμένα τα νυχτολούλουδα με βραστό νερό για να μην ευωδιάζουν πια. Κι αυτό κάνει τη λογοτεχνία συναρπαστική, αυτό της δίνει δύναμη αφόρητη, τόσο που πονάει το μυαλό σου όταν διαβάζεις. Η ταύτιση της εμπειρίας κι όταν δεν ταυτίζεται η συγκυρία, η λύτρωση κι όταν δεν ξέρεις ακριβώς τον πόνο, η γραφή είναι γέννα, η ανάγνωση είναι υιοθεσία, την υιοθέτησα αυτή την αόρατη ορατή Λεύκα.
Κατερίνα Μαλακατέ
Ορατή σαν αόρατη", Ζυράννα Ζατέλη, εκδ. Καστανιώτη, 2021, σ. 351
Αγοράστε το εδώ: https://www.booktalks.gr/neoel...
